กำแพงเมืองนครศรีธรรมราช เป็นเครื่องแสดงถึงความเก่าแก่ ความแข็งแกร่ง ความเจริญรุ่งเรือง และ ประวัติศาสตร์อันยาวนาน กำแพงเมืองนครศรีธรรมราชตั้งอยู่ริมคลอง หน้าเมือง ถนน มุมป้อม อำเภอเมือง จังหวัดนครศรีธรรมราช การ สร้าง ปรากฏหลักฐาน จากตำนานเมืองนครศรีธรรมราชว่าสร้างขึ้นในสมัยพระเจ้าศรีธรรมาโศกราช เมื่อตั้งเมืองขึ้นที่ หาด ทรายแก้ว แล้วจึงสร้างกำแพง เมืองเป็นกำแพงดิน มีคูล้อมรอบสันนิษฐานว่า มีการบูรณะกำแพง เมืองส่วนต่างๆ กันมาหลายครั้งทุกครั้ง คง พยายามรักษา แนวกำแพงเดิมไว้ ใน พ.ศ.1950 สมเด็จพระราเมศวรแห่งกรุงศรีอยุธยาตีล้านนาไทยได้ได้กวาดต้อนผู้คนมาไว้ที่เมืองนครศรีธรรมราช ชาวล้านนาไทยจึงนำเอาแบบอย่างการ สร้างกำแพงเมืองมาจากเมืองเชียงใหม่ มาซ่อมกำแพงเมืองนครศรีธรรมราช โดยทำเป็น กำแพงแบบปักเสาพูนดิน ในราว พ.ศ. 2100 เมื่อชาวโปรตุเกสนำวิธีการสร้างแบบก่ออิฐ และตั้งฐานปืนใหญ่เข้ามากำแพง เมืองนครศรีธรรมราช ได้ถูดดัดแปลงเป็นกำแพงก่ออิฐขึ้นเพื่อให้เป็นป้อม ปราการที่แข็งแรง ในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช นายช่างวิศวกรและสถาปนิก ของฝรั่งเศสเข้ามาเมืองไทย จึงมีการสร้าง กำแพงเมืองตามแบบ ชาโต (Chateau) กำแพงเมืองนครศรีธรรมราชที่ เห็นอยู่ในปัจจุบัน จึงเป็นกำแพงเมืองที่สร้าง ขึ้นสมัยพระนารายณ์มหาราชในสมัย พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยซึ่งตรง กับสมัยที่พระยานครศรีธรรมราช(พัฒน์) ครองเมืองนครศรีธรรมราช ได้มี การซ่อมกำแพงอีกครั้ง เจ้าพระยายมราช (ปั้น สุขุม) ครั้งเป็นพระยาสุขุมนัยวินิต ข้าหลวง สมุหเทศาภิบาล สำเร็จราชการมณฑลนครศรีธรรมราช สั่งให้รื้อกำแพง เมืองซึ่งชำรุดแต่ยังคงเห็นรูปทรงและใบ เสมาชัดเจน เอาอิฐ มาทำถนนที่เลียบริมกำแพงด้านในทุกด้าน ปัจจุบันกรมศิลปากรได้ทำการซ่อมกำแพงด้านทิศเหนือเพียงบาง ส่วน ใบเสมาและแนว ป้อมจึงยังคงปรากฏให้เห็น ส่วนด้านอื่น ๆ นั้น พังทลายเห็นเพียงซากอิฐหรือดินเท่านั้นกำแพงเมืองนครศรีธรรมราช เป็นเครื่องแสดงถึงความเก่าแก่ ควนแข็งแกร่ง ความ เจริญรุ่งเรือง และประวัติศาสตร์อันยาวนาน กำแพงเมืองนครศรีธรรมราช มีลักษณะเป็นสี่เหลี่ยมผืนผ้า มีอาณาเขตดังนี้ 1.ด้านทิศเหนือ กว้าง 11 เส้น 10 วา ปัจจุบันแนวซากกำแพงด้านนี้ ทิศตะวันออก จากวัดมุมป้อม ทิศตะวันตกจดมุม ของเรือน จำกลางนครศรีธรรมราช มีคลองหน้าเมืองเป็นคูเมือง 2.ด้านทิศใต้ กว้าง 11 เส้น 10 วาปัจจุบันแนวซากกำแพงเมืองด้าน นี้ ทิศตะวัน ออกจากโรงเรียอนุบาลโสภณวิทยา โรงเรียน เทคนิคพานิชยการโสภณ ทิศ ตะวันตกจดหัวท่า มีคลองป่าเหล้าเป็นคูเมือง 3. ทิศตะวันออก จากโรงเรียอนุบาลโสภณวิทยา โรงเรียนเทคนิคพานิชยการโสภณ ทิศตะวันตกจดหัวท่า มีคลอง ป่าเหล้าเป็นคูเมือง 4.ด้านทิศตะวันออก ยาว 55 เส้น 5 วา ปัจจุบันแนวซากกำแพงเมือง ด้านนี้ ทิศ เหนือ จากวัดมุมป้อม ทิศใต้จดโรงเรีย อนุบาล โสภณวิทยา โรงเรียนเทคนิคพานิชยการโสภณ คูเมืองด้านนี้ตื้นเขินเป็นส่วนใหญ่ ประชาชนได้สร้าง บ้านเรือนอยู่อาศัย 5.ด้านทิศตะวันตก ยาว 55 ส้น 5 วา ปัจจุบันแนวซากกำแพงเมืองด้านนี้ ทิศ เหนือจากมุมเรือนจำกลางนครศรีธรรมรา ทิศ ใต้จดหัวท่า มีคลองจากหัวท่า มาตามแนวกำแพงมาเลี้ยวขาวที่มุมเรือนจำเป็นคลองหน้าเมือง เป็นคูเมือง