เดิมชื่อ ศูนย์ศิลปาชีพพิเศษบ้านจาร ตั้งอยู่ที่บ้านจาร ตำบลม่วง อำเภอบ้านม่วง จังหวัดสกลนคร สืบเนื่องจากที่สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ทรงริเริ่มโครงการป่ารักน้ำขึ้นที่อ่างเก็บน้ำคำจวง ตำบลส่องดาว อำเภอส่องดาว จังหวัดสกลนครเมื่อวันที่ 20 ธันวาคม พ.ศ. 2525 แล้ว จากนั้นในปี พ.ศ. 2526 สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถเสด็จ พระราชดำเนินไปทรงเยี่ยมราษฎรที่บ้านจาร ตำบลม่วง อำเภอบ้านม่วง จังหวัดสกลนคร ราษฎรได้กราบบังคมทูลว่า ถูกผู้ก่อการร้ายคอมมิวนิสต์มาข่มขู่เอาเสบียงอาหารทำให้มีอาหารไม่เพียงพอแก่การดำรงชีวิต และเกิดความหวาดกลัวอย่างมาก ประกอบกับราษฎรบ้านจารได้เสียสละที่ดินสาธารณะของหมู่บ้านบริเวณหาดไทรงามจำนวน 200 ไร่ เพื่อปลูกป่าถวายตามรอยพระยุคลบาทโครงการป่ารักน้ำด้วย สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถทอดพระเนตรเห็นความสามัคคีและความเสียสละของชาวบ้านจาร จึงมีพระราชดำเนินจะตั้งศูนย์ศิลปาชีพพิเศษขึ้นที่บ้านจาร (15 พฤศจิกายน พ.ศ. 2526) โดยเริ่มต้นด้วยการทรงพระกรุณาให้รับราษฎรชาวบ้านจาร 20 คน เข้าไปฝึกงานศิลปาชีพในสวนจิตรลดา เพื่อให้กลับมาฝึกหัดสมาชิกภายในหมู่บ้านอีกทอดหนึ่ง (นิติ กสิโกศล, 2541 : 142) จากนั้นราษฎรบ้านจารก็ได้รวมตัวกันจัดตั้งกลุ่มอาชีพปลูกหม่อนเลี้ยงไหมขึ้น