พื้นที่สันผาพญาไพรอยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าน้ำแม่คำ ป่าน้ำแม่สลอง และป่าน้ำแม่จันฝั่งซ้าย เป็นป่าตามมติคณะรัฐมนตรีเพื่อความมั่นคงแม่ฟ้าหลวง แม่จัน (พื้นที่ข้างเคียงโครงการพัฒนาดอยตุง) และยังเป็นป่าที่ถูกำหนดให้อยู่ในเขตพื้นที่ป่าอนุรักษ์ (โซน C) พื้นที่ดังกล่าวอยู่ในการดูแลของบ้านพญาไพร 3 หมู่บ้านคือ พญาไพรลิทู่ + เล่ามา และพญาไพรเล่าจอ หมู่ที่ 5 และหมู่ที่ 6 ตำบลเทอดไทย อำเภอแม่ฟ้าหลวง จังหวัดเชียงราย จุดที่ตั้งของพื้นที่ทางทหาร คือ NC 633467 อยู่ในแผนที่ระวาง 4949 IV พิกัดละติจูดที่ 447 เนื้อที่ป่าสำรวจและควรจัดตั้งเป็นวนอุทยานประมาณ 3,500 ไร่ กรมป่าไม้ดำเนินการจัดตั้งพื้นที่เมื่อวันที่ 20 พฤศจิกายน 2540 ป่าสงวนแห่งชาติในปัจจุบันได้ถูกบุกรุกเพื่อทำเป็นที่อยู่อาศัยและที่ทำกินเป็นจำนวนมากทำให้เนื้อที่ป่าลดลงและเกิดภัยธรรมชาติทั้งการพังทลายของดิน น้ำท่วม และน้ำในแม่น้ำแห้งขอดฤดูแล้ง แต่พื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติป่าน้ำแม่คำ ป่าน้ำแม่สลอง และป่าน้ำแม่จันฝั่งซ้าย ท้องที่อำเภอแม่ ฟ้าหลวง จังหวัดเชียงราย บริเวณดอยป่าไม้เกี้ยะ (ไม้สน) ซึ่งอยู่ในความควบคุมดูแลรวมถึงการใช้ประโยชน์ของหมู่บ้านชาวไทยภูเขาเผ่าอาข่า และมูเซอดำ จำนวน 3 หมู่บ้าน ทั้งยังได้ร่วมกันรักษาป่าบริเวณดังกล่าวรวมเนื้อที่ประมาณ 3,000 กว่าไร่ ทำให้สภาพป่าค่อนข้างสมบูรณ์ มีน้ำตกเล็ก ๆ แต่น้ำไหลตลอดปี พร้อมกันนั้นยังมีทางเดินตามเส้นเขาบนดอยป่าไม้เกี้ยะร่มรื่นด้วยพรรณไม้นานาชนิด จุดสูงสุดของภูเขาจะมีไม้เกี้ยะ (ไม้สน) ขึ้นอยู่เมื่อมองลงไปข้างล่างทางทิศด้านใต้จะเป็นเหวลึกประมาณ 400 เมตร ถือได้ว่าเป็นจุดชมวิวที่สวยงามมาก มองไปทางด้านทิศตะวันออกจะเป็นที่ตั้งของพระตำหนักดอยตุง มองไปทางทิศตะวันตกจะเป็นทิวเขาของบ้านหัวแม่คำ หากมองไปทางทิศใต้จะเป็นบ้านแสนเมืองโก มองไปทางทิศเหนือจะเป็นบ้านแม่หม้อ และประเทศสหภาพพม่า และทางทิศใต้จะเป็นหมู่บ้านแม่สลอง สภาพดังกล่าวมีนักท่องเที่ยวขึ้นไปเที่ยวชมและพักค้างบ้าง ยังไม่เป็นที่รู้จักเพราะยังไม่ได้พัฒนาอีกทั้งยังไม่สะดวกและปลอดภัยเท่าที่ควร สำนักงานป่าไม้เขตเชียงรายได้ ตระหนักถึงความสำคัญที่จะอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้รวมถึงสภาพแวดล้อมและความหลากหลายทางชีวภาพของป่าเพื่อเอื้ออำนวยประโยชน์ต่อส่วนรวม จึงได้ให้เจ้าหน้าที่ทำการสำรวจเพื่อจะจัดตั้งเป็นวนอุทยาน