เดิมเมืองเชียงแสนนี้เป็นที่ตั้งของเมืองเงินยางเดิม ซึ่งถูกทิ้งร้างหลังพญามังรายย้ายเมืองหลวงไปยังเชียงราย แต่ต่อมาได้ถูกบูรณะโดยเจ้าแสนภู เมืองที่ถูกบูรณะใหม่นี้จึงได้ชื่อว่าเชียงแสน ตามชื่อเจ้าแสนภูผู้บูรณะเมือง และมีฐานะเป็นเมืองพี่เมืองน้องของเชียงรายดังเช่นเมืองเชียงใหม่ โดยนอกจากบูรณะเมืองแล้ว เจ้าแสนภูยังได้บูรณะวัดเก่าแก่ในบริเวณใกล้เคียงอย่างวัดพระธาตุจอมกิตติ วัดพระธาตุภูเข้า และวัดพระธาตุดอยรัง ปัจจุบันเมืองเชียงแสนถูกเรียกขายกันในนามเมืองโบราณเชียงแสน เป็นแหล่งท่องเที่ยวและเรียนรู้วัฒนธรรมล้านนาในอดีต โดยยังมีซากกำแพงเมืองโบราณ 2 ชั้น และโบราณสถานหลายแห่ง ทั้งในและนอกตัวเมือง ภายในเขตกำแพงเมืองเก่า ประกอบด้วยวัดร้างและโบราณสถานที่สร้างในระหว่างพุทธศตวรรษที่ 18 21 สลับกับบ้านเรือนชาวบ้าน การเที่ยวชมสามารถเริ่มต้นจากพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติเชียงแสน ใกล้กับประตูป่าสัก ติดกันเป็นวัดเจดีย์หลวง ฝั่งตรงข้ามจะเป็นศูนย์ข้อมูลการท่องเที่ยวเชียงแสน ซึ่งสามารถไปเที่ยวชมโบราณสถานต่างๆ ได้ในรัศมีไม่เกิน 1.5 กิโลเมตร